Nieuws
Mannen niet meer bang voor Botox Bron: Elsevier (15-09-2006)

Vrouwen beginnen cosmetische chirurgie heel gewoon te vinden, maar ook steeds meer mannen tonen belangstelling. Al blijft de angst voor pijn een obstakel: 'mannen zijn nu eenmaal watjes'.

Het kan natuurlijk faliekant misgaan. Kijk naar Michael Jackson. De Amerikaanse popster is in de loop der jaren niet alleen steeds bleker om zijn neus gaan zien, ook de neus zelf onderging een duidelijke transformatie. Door een lange reeks medische ingrepen is het lichaamsdeel inmiddels bijna verdwenen. Jacksons verlangen naar een fraaier uiterlijk had een ernstig geschonden aangezicht tot gevolg.

Maar in de meeste gevallen gaat het gelukkig wel goed. Tal van beroemde Amerikanen zijn met tamelijk gunstig resultaat uit esthetische overwegingen onder het mes gegaan. Filmster Michael Douglas bijvoorbeeld die, om zijn jonge vrouw te blijven behagen, moeder natuur een handje heeft geholpen door een facelift te laten doen.

In Nederland is het aantal voorbeelden van cosmetische ingrepen bij bekende mannen niet zo heel groot. In de politiek komt het nog weleens voor, zij het op bescheiden schaal. De vroegere CDA-premier Dries van Agt heeft ooit storende pukkels van zijn wang laten verwijderen. En bij zijn opvolger en partijgenoot Ruud Lubbers bleek het spleetje tussen zijn tanden opeens verdwenen. Het was een stiekeme ingreep, zelfs mevrouw Lubbers had geruime tijd niets in de gaten.

In de vaderlandse showbusiness staat het vast dat John de Mol chirurgische bijstand heeft ingeroepen zodat hij nu niet meer permanent de indruk wekt nachtenlang te zijn doorgezakt. De mediatycoon heeft het in elk geval voorzichtiger aangepakt dan zijn zusje. De strijd van Linda de Mol tegen de gevreesde rimpels leidde tot een al te strak, onnatuurlijk gelaat waaruit veel van haar vroegere charme is weggespoten.

Evaluatie

Al met al bestaat niet de indruk dat er nu een stormloop is van mannen op artsen of op klinieken voor cosmetische ingrepen. Maar de belangstelling groeit wel degelijk en zal ongetwijfeld nog toenemen, omdat Nederlanders de gewoonte hebben met enige vertraging zeden en gewoonten van Amerikanen te kopieren. Hoe valt die grotere interesse te verklaren? En welke behandelingen zijn het populairst?

Toen van Gerhard Schroder werd beweerd dat hij zijn haar had laten verven, vatte de toenmalige Duitse bondskanselier dat op als een ernstige belediging. Hij begon zelfs een rechtszaak. Zijn advocaat noemde de aantijging 'geen kleinigheid', mede omdat de oppositie in de Bondsdag had opgemerkt dat een kanselier die zijn haar verft, ook elke statistiek kan coifferen.

Schroder lijkt de ouderwetse 'puur natuur'-school te vertegenwoordigen die aandacht voor het uiterlijk iets voor mietjes vindt. Maar deze school verliest terrein. Zo is de al veel beschreven metroseksueel, de man met vrouwelijke trekjes die er geen been in ziet zalfjes te gebruiken of een schoonheidssalon te bezoeken om fraaier te ogen, aan een opmars begonnen. Trendwatchers spreken van 'evalutie' (met een verwijzing naar de bijbelse figuur Eva) om deze feminisering van de cultuur aan te duiden.

De toenemende mannelijke bekommernis om het uiterlijk heeft ermee te maken dat de maakbaarheidsgedachte terrein wint: het eigen lichaam kan en moet in overeenstemming worden gebracht met de gangbare schoonheidsidealen. Technologische ontwikkelingen helpen daarbij. Een fysieke opknapbeurt is gewoon makkelijker geworden. Logisch dus dat steeds meer mannen de schaamte voorbij zijn en zich in het vroeger haast exclusief vrouwelijke domein van de privekliniek wagen. Uit onderzoek blijkt dat dit maatschappelijk gezien ook loont. Hoe beter het voorkomen, hoe groter de kans op een goede functie en een hoog inkomen.

Er is inderdaad sprake van een trend(je), zegt Peter Velthuis (51), maar hij voelt zich genoodzaakt enige nuanceringen aan te brengen. De dermatoloog en specialist op het gebied van laserbehandelingen begon elf jaar geleden met een naar hem genoemde kliniek en zag de belangstelling van mannelijke zijde toenemen. Maar van zijn clientele is toch nog altijd 92 procent vrouw. Dit percentage is niet overal hetzelfde. Bij instellingen die veel werk maken van haarimplantaten, dient zich een relatief groot aantal mannen met kalende schedel aan. Over het geheel genomen gaat het echter om een kleine minderheid.

Velthuis en zijn collega's hebben geprofiteerd van make-over-programma's op televisie, zoals Make me beautiful van Nederlands bekendste cosmetisch arts, Robert Schoemacher. Normaal is de branche sterk conjunctuurgevoelig. Als het met de economie minder goed gaat, zijn mensen minder snel geneigd geld uit te trekken voor uiterlijkheden. Maar door de hausse aan uitzendingen over de mogelijkheden lijf en leden te verfraaien, nam ondanks het relatief geringe vertrouwen van de consument in de economie de interesse toe.

Inmiddels heeft Velthuis vier klinieken. Hij noemt enkele behandelingen die bij mannen populair zijn: het inspuiten van botox, een correctie van het onderooglid, het veranderen van de neus, het wegzuigen van vet om love handles te elimineren en het tegengaan van borstvorming. Voor een simpele botoxbehandeling, bijvoorbeeld om rimpels te bestrijden, telt de klant zo'n 250 euro neer. Bij liposuctie (vet wegzuigen) moet hij rekening houden met een bedrag van 1.200 tot 1.300 euro.

Betekent dit dat er naar Velthuis alleen gefortuneerde clienten komen? 'Nee, hoor. Ook mensen met een middeninkomen komen bij ons. Die sparen soms voor een ingreep.' Onder zijn klanten bevinden zich relatief veel mannen met een voorkeur voor het eigen geslacht. 'Ik schat zo'n 40 procent. Homoseksuelen besteden meer aandacht aan hun uiterlijk. Verder zie je dat sommige operaties vooral in trek zijn bij allochtonen, als ik die term mag gebruiken. Zo zijn Aziaten en Arabieren erg met hun neus bezig.

Onverantwoord

Wanneer mannen ouder worden, heeft Marcel Roele eens geschreven, beginnen ze steeds meer op Clint Eastwood te lijken. Het tragische, voegde de wetenschapsjournalist hier een beetje vals aan toe, is dat ouder wordende vrouwen ook op Clint Eastwood gaan lijken. Hij doelde op de gemeenplaats dat mannen voordeliger oud worden dan vrouwen, waardoor zij minder snel het nut van een cosmetische ingreep inzien.

Er is nog een cliche dat mede verklaart waarom mannen de deur niet platlopen bij klinieken, legt Velthuis uit. 'Het zijn nu eenmaal watjes; die uitdrukking klopt wel. Mannen zijn kleinzeriger en huiveriger om pijn te lijden dan vrouwen.

Toch ziet Velthuis een toenemend aantal jongemannen in zijn instituten verschijnen. Hij behandelt ze niet allemaal. 'Soms zijn de verwachtingen te hooggespannen. Dan denken potentiele clienten dat wij wonderen kunnen verrichten. Ook is het soms zo dat ze een ingreep verlangen zodra zich maar het kleinste rimpeltje aandient. Dan zet ik de rem erop. Anders creeer je alleen maar teleurstellingen en handel je als arts onverantwoord.

Verder ziet Velthuis natuurlijk geregeld mensen die hij in zijn ogen goed zou kunnen helpen. Met een blik op de wallen onder de ogen van Wim Kok bijvoorbeeld heeft hij zich destijds weleens afgevraagd of de (nu ex-)PvdA-leider er niet verstandig aan zou doen zich te laten behandelen. Dat was wellicht beter geweest voor zijn uitstraling. 'Dit paste ook wel bij een vertrouwd patroon. Vrouwen laten zich in de regel helpen omdat ze er aantrekkelijker uit willen zien. Bij mannen is het vaak meer een kwestie van functionaliteit. Bij hen is een ingreep bedoeld om ze maatschappelijk beter te laten functioneren.

Wim Kok vond het allemaal niet nodig. Silvio Berlusconi wel, al wist hij met zijn aangepaste uiterlijk de verkiezingen toch niet te winnen. De vorige premier van Italie kwam er rond voor uit dat hij haar had laten implanteren en meldde in interviews dat collega's al bij hem hadden geinformeerd naar de mogelijkheden. Berlusconi verdween destijds ook even uit beeld om in een Zwitserse kliniek bij Amerikaanse artsen onder het mes te gaan.

Volgens Velthuis past dit bij mediterrane culturen. Daar is het gebruikelijker voor mannen om aandacht te besteden aan uiterlijke zaken.

Over de kwaliteit van de ingrepen bij Berlusconi heeft hij zo zijn twijfels. 'Het was op het randje, vond ik. Zijn linkerooglid bijvoorbeeld was aanvankelijk niet in orde. Het was te strak naar buiten getrokken. Maar dat zie je wel meer als artsen zich storten op een beroemdheid. Zij willen dan het uiterste van hun kunnen demonstreren en lopen het risico te overdrijven. Het is veel beter om de gewone procedures te volgen.