Nieuws
'Ik kan de tijd niet stilzetten' Lucien Lefevre, Plastisch chirurg Bron: De Tijd (België) (18-05-800)

Hebben we met plastische chirurgie eindelijk een wapen om vader Tijd te bestrijden? Is het de lang gezochte Fontein van de Eeuwige Jeugd? 'Allesbehalve', zegt de plastisch chirurg Lucien Lefevre. En hij zegt het streng. Want dat blijkt nu net het grote misverstand. De tijd blijft onbedwingbaar. 'We kunnen hoogstens wat prutsen aan de secondewijzer.' 

Oud worden, of de poging om dat niet te doen, hield de mensheid altijd al bezig. Slikten de Griekse goden niet dagelijks hun dosis ambrozijn en nectar om hun goddelijke lijf eeuwig fit te houden? En hielden die felbegeerde gouden appels uit de Tuin der Hesperiden de eter niet altijd jong? Cleopatra dompelde zich in ezelinnenmelk om er als een frisse twintiger te blijven uitzien, en onlangs dolven we nog verzorgende antirimpelproducten op van oud-Romeinse dames. De mens en de tijd waren nog nooit goede vrienden.

Maar sinds enkele decennia worden we stoutmoediger. Want ineens kunnen we de bewijzen van de voorbije tien jaar dan toch met een chirurgische ingreep uitwissen - gewoon even weer aanspannen, die boel. En even lijkt de dood weer comfortabel verder weg. Of heeft het succes van plastische chirurgie helemaal niets te maken met die bittere pil van ons eindige leven? 'O, toch wel', zegt Lucien Lefevre. Hij is lid van het Belgische Genootschap voor Plastische Heelkunde, is als plastisch chirurg verbonden aan het Onze-Lieve-Vrouw-Ziekenhuis in Aalst, en is niet bekend van radio en televisie. 'Is je sterfelijkheid nu eenmaal niet het zwaarste waarmee je als mens geconfronteerd wordt? Ouder worden, de fysieke aftakeling, is net een van de opvallendste manieren waaraan je dat merkt. Concreet is het vaak de grip van de zwaartekracht op ons lichaam die met de tijd sterker wordt: dijen, borsten, de binnenkant van de armen, oogleden_ die gaan letterlijk hangen.'

Maakt hij de mensen jonger? 'In zekere zin wel. Uiterlijk dan toch. Ik kan de klok even terugdraaien. Maar ze stilzetten, dat lukt me natuurlijk nooit. Het goede aan een geslaagde operatie, aan een facelift bijvoorbeeld, is dat de patient zich ook echt jonger voelt. Er is een wisselwerking, en dat is het mooie eraan. Ik schrik soms van het effect op het gemoed en de uitstraling van de patienten, hoe zelfverzekerd en daadkrachtig ze worden. Maar nog eens, plastische chirurgie kan de tijd niet stilzetten. Het is geen bron van eeuwige jeugd en ik ben niet Merlijn de tovenaar. Programma's als 'Beautiful', 'Wellness Kliniek' of 'The Swan' laten dat helaas wel zo uitschijnen en lepelen de mensen jammerlijk verkeerde verwachtingen in. Over de esthetische geneesheren - of zo noemen ze zich toch vaak om de beschermde titel van plastisch chirurg te vermijden - in het commerciele circuit heb ik geen goed woord te zeggen. Ze moeten mij niet vertellen dat voor hen het welzijn van de patient centraal staat. We weten allemaal wat hun voornaamste bekommernis is.'

Haaien

Onze angst voor de dood en ons verlangen naar eeuwige jeugd mag dan van alle tijden zijn, in deze maatschappij staat jong meer dan ooit synoniem voor mooi en machtig, vindt ook Lefevre. 'Terwijl we vroeger ontzag hadden voor de wijsheid en de levenservaring van de ouderen, lijken we ze nu steeds meer vervroegd buitenspel te zetten. Het hic et nunc is zo vreselijk belangrijk dat we vooral jonge mensen omarmen. Onlangs voerde ik nog een facelift uit bij een man, een vijftiger. Hij was op het toppunt van zijn carriere, maar voelde dat de jonge haaien van de aanstormende generatie hem vaak al als 'out' beschouwden en automatisch tot de oude garde rekenden. Enkel en alleen vanwege zijn uiterlijk. Hij vroeg me letterlijk wat ik kon doen om hem er jonger, dynamischer en competitiever te laten uitzien. Omdat hij zich ook nog jong en ambitieus voelde. Het is tekenend voor onze maatschappij. Onze geurbaniseerde samenleving heeft het almaar moeilijker met het natuurlijke levensproces. De manier waarop we de tijd geordend hebben, is nochtans gebaseerd op de natuur: de seizoenen, de maanden, het jaar, alles. Maar dat natuurlijke ritme volgen we helaas al lang niet meer. Culturen die dichter bij de natuur leven, doen dat wel. Zij staan op en gaan slapen met de zon. Logisch dat zij het normale levensproces veel makkelijker aanvaarden.'

En dat kan hij weten. Als lid van de NGO Artsen zonder Vakantie trekt Lucien Lefevre geregeld naar ontwikkelingslanden om er reconstructieve chirurgie uit te voeren: om brandwonden of gespleten lippen te behandelen bijvoorbeeld. Intussen leert hij de techniek ook aan een plaatselijke chirurg aan. Daardoor hoeven de Artsen zonder Vakantie niet gauw terug te keren en kunnen ze naar een ander gebied trekken. 'Oud worden, en de angst ervoor, tja, daar zijn ze in Centraal-Afrika veel minder mee bezig. De dagelijkse struggle for life laat natuurlijk niet veel ruimte voor andere zorgen. Maar vooral, ze leggen zich neer bij de cirkel van het leven. Ze beschouwen dat nu eenmaal als iets onvermijdelijks, iets natuurlijks. En het is ook iets natuurlijks. De dood hoort er daarom veel meer bij het leven en wordt er niet weggestopt. Ook letterlijk niet. Hier wel. Hoeveel dode mensen zien wij in ons leven? De tijd is voor hen veel minder dwingend. Ik stond er ooit eens met een lokale anesthesist te wachten op een patient die maar niet kwam opdagen. De anesthesist probeerde mijn ongeduld te sussen en verklaarde nog eens plechtig hun heilige credo: 'Vous avez l'heure. Mais nous, nous avons le temps.' En daarna, een immense glimlach. Ik stond schaakmat.'

Zucht

Is de kloof voor Lefevre dan niet te groot om zich daarna weer bezig te houden met de zogeheten luxeproblemen van de overgeciviliseerde westerling die niet overweg kan met die derde rimpel in zijn voorhoofd? De vraag doet Lefevre zuchten. Hij haalt de schouders op. 'We moeten ons nu toch ook niet schuldig voelen omdat we hier niet meer elke dag de struggle of life moeten leveren. We hebben inderdaad een hoge graad van welzijn bereikt, een luxueuze graad, maar daar is op zich toch niets verkeerds aan? Ik ben het er volmondig mee eens dat we heel wat levenskunst kunnen opdoen van een continent als Afrika. Dat we beter wat meer respect hebben voor de ouderen onder ons, en dat we het natuurlijke levensproces beter moeten leren aanvaarden. Maar mensen die om plastische chirurgie vragen, zijn heus niet allemaal dolgedraaide freaks die hun ziel willen verkopen voor de eeuwige jeugd. Integendeel. Dat is nu net de verkeerde indruk die programma's als 'Beautiful' wekken. Echt, het gros van de mensen dat mij opzoekt, is heel verstandig en heeft een realistische en vaak zeer bescheiden vraag. Neem nu een man die zich zijn hele leven al schaamt over die bult op zijn neus. Dat is iets wat ik met een lichte operatie kan verhelpen. En de man voelt zich achteraf ontzettend opgelucht en verlost. Wat is daar mis mee?'

'Ik opereer trouwens alleen maar mensen wanneer ik volledig achter hun motivatie sta. Die doorgrond ik tijdens een uitvoerig gesprek vooraf. Daarbij kan ik er makkelijk de personen uitpikken die echt ziekelijk problemen hebben met ouder worden, of die vanuit een of ander psychologisch probleem om plastische chirurgie vragen. Die weiger ik sowieso. Want die zullen nooit met een operatie tevreden zijn. Een mager meisje dat om een cup F vraagt, is bij mij niet aan het goede adres. Of nog, onlangs vroeg een man met een perfecte neus me om hem een scheve neus te geven. Hij zat in een boksclub en vond dat hij er met zijn rechte neus niet echt bijhoorde. Geen sprake van natuurlijk. Maar dat is echt een minderheid. Wat de meeste mensen me vragen, is heel gewoon. Te gewoon om een realitysoap aan te wijden.'

En de tijd mag dan vooral uiterlijk zijn ongewenste sporen nalaten, ook innerlijk wordt hij niet altijd gekoesterd. Soms hopen patienten ook een innerlijk hoofdstuk uit te wissen met plastische chirurgie. 'Ik heb geregeld patienten die een zware ziekte hebben doorworsteld. Ze hebben lang en veel afgezien, en dat lees je af van hun gezicht. Een facelift kan die sporen wegwerken, en dat helpt mensen een nieuwe start te nemen in het leven. Om het verleden definitief van zich af te schudden en met een nieuwe ik opnieuw te beginnen. Ik heb nog een vrouw van 33 geopereerd. Jong, maar ik begreep haar. En het heeft haar ook ontzettend geholpen. Het raakt me als ik met mijn plastische chirurgie kan helpen om een zwarte bladzijde uit iemands verleden te scheuren. De tijd uitdagen, maar dan louter in positieve zin. Dat is wat plastische chirurgie moet doen.'